Chu Du

1. Lược sử nhân vật

Chu Du (chữ Hán: 周瑜), tự Công Cẩn (公瑾), là đại đô đốc Đông Ngô, bạn thân từ nhỏ của Tôn Sách và sau này là cánh tay phải đắc lực của Tôn Quyền. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Chu Du được miêu tả là văn võ song toàn, có phong thái anh tuấn, tài trí kiệt xuất, đặc biệt nổi bật với trận đại chiến Xích Bích.

2. Ngoại hình và tính cách

• La Quán Trung miêu tả Chu Du là một mỹ nam tử nổi tiếng, nên có câu "Chu Lang" (chàng Chu) ám chỉ vẻ ngoài khôi ngô tuấn tú.

• Tính tình tự cao, cương trực, yêu nước, khinh thường kẻ bất tài, đồng thời có phần ganh đua và đố kỵ với Gia Cát Lượng, dù ngoài mặt vẫn giữ lễ.

3. Vai trò nổi bật trong truyện

• Chu Du xuất thân từ gia đình danh giá, nhiều đời đều làm quan. Cha ông là Chu Dị (周異) từng làm Huyện lệnh Lạc Dương, chú là Chu Thượng (周尚) có thời gian làm Thái thú Đan Dương. Ông nội là Chu Cảnh (周景) và bác là Chu Trung (周忠) đều từng làm quan đến chức Thái úy. Ông cố là Chu Vinh (周榮), thời Chương Đế – Hòa Đế làm đến chức Thượng Thư lệnh.

• Chu Du sinh ra và lớn lên tại huyện Thư, quận Lư Giang (nay là Thư Thành, An Huy). Sử sách ghi lại rằng ông "cao lớn, cường tráng, đẹp trai", tuổi trẻ đã rất am hiểu âm nhạc. Nếu nhạc đánh sai một nốt, dù đã uống say, Chu Du vẫn biết ngay, bởi vậy thời ấy có câu rằng "Khúc hữu ngộ, Chu Lang cố" (khúc nhạc lỡ sai, Chu Lang ngoảnh lại).

• Đại chiến Xích Bích: Là người lập kế hợp với Gia Cát Lượng đánh bại Tào Tháo ở Xích Bích – chiến công chói lọi nhất của ông trong truyện. Ông là người đề xuất kế hỏa công, cắt đứt đường thủy của quân Tào.

• Đối đầu Gia Cát Lượng: Dù là người lập kế, nhưng trong truyện, Chu Du nhiều lần bị Gia Cát Lượng qua mặt, ví dụ như:

• Khích tướng vụ mang quân đi cướp lương trại Tào, để rồi Gia Cát Lượng vẫn ngồi im trong thuyền nhởn nhơ phẩy quạt.
• Lừa tiến quân đánh Tào Nhân rồi bị Triệu Vân phỗng tay trên Nam Quận.
• Và đến cả Kinh Châu cũng bị Quan Vũ ẵm mất.
• Thêm một lần bị Gia Cát Lượng tương kế tựu kế ôm mất quận chúa Tôn Thượng Hương về cho Lưu Bị làm vợ.
• Ân oán phân minh: Mặc dù bất đồng quan điểm với Lỗ Tử Kính, nhưng không vì thế mà ông khinh ghét Lỗ Túc, ông rất coi trọng và phó thác công việc sau này vào tay vị cao sỹ họ Lỗ. 

Chu Du có tài, nhưng bị "trí tuệ Gia Cát Lượng" làm cho nghẹn uất.

4. Cái chết đầy bi kịch

• Sau khi thất bại trong việc đòi lại Kinh Châu từ Lưu Bị – Gia Cát Lượng, Chu Du phẫn uất thổ huyết mà chết, để lại câu than nổi tiếng:

  “Trời sinh Du sao còn sinh Lượng!”

• Đây là biểu tượng cho mối thù vinh – nhục giữa hai kỳ tài Nam Bắc, nhưng cũng phản ánh bi kịch của một anh hùng tài giỏi nhưng không thể vượt qua cái bóng của người khác trong tiểu thuyết.

5. Hình tượng nghệ thuật

• Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Chu Du không đơn thuần là danh tướng mà là hình tượng "mỹ nam trí dũng nhưng bạc mệnh", mang nét bi kịch sâu sắc – giỏi nhưng lại chết vì tự tôn.

• Tác giả dùng Chu Du để tôn vinh Gia Cát Lượng – vốn là trung tâm trí tuệ của phe Thục.

6. So với lịch sử

• Trên thực tế, Chu Du không bị Gia Cát Lượng qua mặt, và qua đời ở tuổi 36 vì bệnh chứ không vì tức giận.

• La Quán Trung đã tiểu thuyết hóa Chu Du, biến ông thành “đối trọng thất thế” của Gia Cát Lượng.

7. Suy ngẫm

• Đối với tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung: ta thấy Chu Du quả thực là một bậc toàn tài, sự đố kỵ của ông có nhiều tranh cãi. Theo tôi, Chu Du đã tìm được đối thủ của mình, và việc triệt hạ đối thủ là nhằm mục đích giảm bớt tai vạ cho Đông Ngô. Ông làm mọi việc cho Đông Ngô kể từ khi trưởng thành, và ý định đó đã thực sự rõ ràng sau khi đầu quân cho Tôn Sách. Chu Du tài hoa, ngạo nghễ, thế nên ông không thể bị một ai chơi trên cơ được. Cay đắng thay trong tác phẩm này ông lại là người đóng vai trò khác của cái ngụ ý mà tác giả đưa ra. La Quán Trung thật sự đỉnh, nhưng cũng nhẫn tâm với ông quá.
• Trên thực tế thì hình tượng Chu Du không tệ như trong Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung, có vẻ như tác giả giữ lại vẻ đẹp ngoại hình và năng lực trị quân của ông, nhưng lại lấy đi cái tính mà ai đọc cũng biết: khiêm nhường.

8. Tổng kết:

• La Quán Trung muốn gột tả một nhân vật có tài, có địa vị nhưng lại ghen ghét kẻ dưới có năng lực hơn mình.
• Một người có đầy đủ mọi thứ: ngoại hình, năng lực, thành tựu nhưng lại phải uất ức ra đi bởi vì tính cách không tích cực của mình. Một kiểu tự mình hại mình.
• Nói thế nào nhỉ...Tôi, nghiêm túc thì...tôi thích nhân vật này, buồn cho ông ấy, tiếc cho ông ấy, nhưng vẫn phải dành sự tôn trọng cho ông ấy. Tôi đang nói ở khía cạnh tình tiết trong tác phẩm của La Quán Trung các bạn ạ!

    Cảm ơn! Chúc một ngày anh lành!